Nowoczesna terapia ortodontyczna jest wbrew obiegowej opinii trudna i złożona. Leczenie ortodonytczne nie polega na sprzedaży pacjentowi cudownego aparatu, który sam leczy. Aby rozpocząć leczenie spełniające współczesne światowe standardy, należy poprzedzić je szeregiem przygotowań ze strony lekarza i spełnieniem szeregu warunków ze strony pacjenta. Nie każdy pacjent kwalifikuje się do leczenia ortodontycznego, ale też nie każdy musi być leczony. Jakie wymagania stawia lekarz ortodonta przyszłemu pacjentowi?
Po pierwsze: pacjent musi zrozumieć sens leczenia ortodontycznego. Innymi słowy konieczna jest pewna dojrzałość pacjenta, od którego wymagana jest współpraca. Dojrzałość, która jest adekwatna do metody leczenia zaplanowanej w konkretnym przypadku, toteż niekiedy pacjent sześcioletni wykaże większą dojrzałość konieczną do stosowania na przykład prostych ćwiczeń ortodontycznych, niż piętnastolatek nie potrafiący się zmusić do mycia zębów, któremu rodzice koniecznie chcieliby założyć stały aparat. Bez właściwej współpracy pacjenta nie ma mowy o leczeniu ortodontycznym! A istniejące wyjątki, które da się zliczyć na palcach jednej ręki, nie mogą stanowić żadnego punktu odniesienia. Z tego powodu trzy lub czteroletnie dzieci nie kwalifikują się do leczenia aparatami ortodontycznymi, co nie znaczy, że dzieci te nie powinny w uzasadnionych przypadkach odbyć konsultacji ortodontycznej.
Po drugie: właściwa higiena jamy ustnej. Odpowiednia dbałość o uzębienie, ze strony pacjenta stanowi fundamentalny warunek, który musi spełnić każdy pacjent. Najdoskonalsze zabiegi higieniczne przeprowadzane okresowo w gabinecie stomatologicznym nie są w stanie zastąpić codziennego czyszczenia zębów po kaźdym posiłku! Sprawa higieny nabiera szczególnego znaczenia podczas planowania leczenia stałymi aparatami ortodontycznymi. Zła higiena w połączeniu z aparatem, który utrudnia zabiegi higieniczne i w znacznym stopniu ogranicza tak zwane samooczyszczanie zębów, może doprowadzić do zatrważających skutków, w postaci rozległej próchnicy i chorób przyzębia (dziąseł i kości wokół korzeni zębów). Przy właściwej higienie krzywe zęby mogą być zdrowe i służyć pacjentowi do końca życia. Zła higiena doprowadzi wcześniej czy później do utraty zębów, niezależnie od tego czy są proste, czy krzywe! Osoby z bardzo złą higieną nie będą mogły być leczone ortodontycznie, zwłaszcza aparatami stałymi. Żaden odpowiedzialny lekarz, znając potencjalne konsekwencje połączenia brudnych zębów z aparatem stałym nie podejmie się leczenia. Jeśli wiesz, że Twoje dziecko nie myje zębów tak jak należy, a ktoś proponuje Wam założenie stałego aparatu ortodontycznego, najlepiej zmień jak najszybciej gabinet na inny. Jeśli natomiast jakiś ortodonta odmówił leczenia Twojego dziecka z powodu złej higieny, nie szukaj pomocy u innego specjalisty, nie tędy droga!!! Dołóż starań wraz ze swoim lekarzem, by higiena uległa poprawie i wróć ponownie do tematu. Stomatolog podejmujący leczenie ortodontyczne u pacjenta ze złą higieną działa na jego szkodę!!! Przeciwskazania do leczenia ortodontycznego stanowią także niektóre schorzenia ogólne, na przykład rozwinięta osteoporoza i inne, jak również schorzenia stomatologiczne, na przykład zanikowe zmiany w przyzębiu z towarzyszącym stanem zapalnym. Na szczęście są to sytuacje wyjątkowe, zatem właściwa motywacja do leczenia i dobra higiena pozwalają pomóc prawie kademu, kto tego potrzebuje. Leczenie ortodontyczne jest w znacznej części leczeniem kosmetycznym, a nie ratowaniem zdrowia lub życia pacjenta. Z tego powodu lekarz ortodonta może odmówić pacjentowi leczenia w uzasadnionych sytuacjach.
HIGIENA
Jest fundamentalnym warunkiem prowadzenia leczenia ortodontycznego i zasadniczym obowiązkiem pacjenta. Obowiązek ten nabiera szczególnego znaczenia, w przypadku leczenia stałymi aparatami ortodontycznymi. Zła higiena, brudne zęby, zapalenie dziąseł w połączeniu z aparatem ortodontycznym, tworzą wybuchową mieszankę, która może całkowicie zdewastować uzębienie pacjenta. Zła higiena wynika najczęściej z: braku odpowiednich nawyków, czyli systematycznego unikania mycia zębów, niewłaściwej techniki posługiwania się szczoteczką, względnie ze zbyt krótkiego czasu szczotkowania zębów. W dwóch ostatnich przypadkach właściwy instruktaż przeprowadzony przez lekarza lub higienistkę zazwyczaj jest wystarczający i pozwala osiągnąć poziom higieny niezbędny do przeprowadzenia leczenia. Natomiast pacjenci, którzy nie są przyzwyczajeni do systematycznego szczotkowania zębów nie kwalifikują się do leczenia ortodontycznego! Jeśli ortodonta nie chce rozpocząć leczenia z powodu złej higieny jamy ustnej pacjenta, to nie jest to jego kaprys, a raczej troska o zęby pacjenta. Najważniejsze jest zdrowie zębów, a dopiero w dalszej kolejności ich ustawienie. Lepiej mieć krzywe zęby lecz zdrowe, niż wyprostowane aparatem, ale zżarte przez próchnicę. Do utrzymania należytej higieny w trakcie leczenia ortodontycznego wymagane jest szczotkowanie zębów po każdym posiłku przez około pięć minut (!). Pacjentom posiadającym stałe aparaty ortodontyczne zaleca się używanie specjalnych szczoteczek ortodontycznych (dotyczy to również szczoteczek elektrycznych, do których przewidziane są specjalne końcówki), jak również specjalnych nici dentystycznych pozwalających usuwać resztki jedzenia z zakamarków aparatu. Myć zęby należy w tradycyjny sposób, bez specjalnej techniki, ale trzeba to robić systematycznie i unikać podjadania między posiłkami. Jeśli umycie zębów po posiłku jest kłopotliwe, na przykład w szkole, zaleca się intensywne przepłukanie ust wodą lub płynem antyseptycznym.
OCZEKIWANIA PACJENTA
Każdy chciałby mieć proste, białe zęby, tworzące olśniewający uśmiech, który często możemy podziwiać u gwiazd telewizji lub kina. Warto jednak wiedzieć, że nie zawsze jest to możliwe, a często nad przygotowaniem takiego uśmiechu pracuje nie tylko ortodonta, ale i protetyk, specjalista od stomatologii estetycznej, a niekiedy nawet chirurg. Mimo olbrzymich możliwości współczesnej ortodoncji istnieje szereg ograniczeń, które negatywnie wpływają na końcowy wynik, rozmijający się niekiedy z wyobrażeniami pacjenta. Aby tego uniknąć, opowiedz swojemu ortodoncie o tym, jak wyobrażasz sobie swój zgryz po leczeniu, co najbardziej Ci się nie podoba i co najbardziej chciałbyś zmienić. Czy są to wystające górne jedynki, krzywe zęby dolne, czy może wielkość brody lub nadmiernie wysunięte do przodu wargi? Dobry specjalista od razu na początku powie, które z Twioch oczekiwań są realne, których spełnić sie nie da, a które będą wymagały dodatkowej korekty kosmetycznej po leczeniu ortodontycznym. Najdoskonalszy aparat ortodontyczny nie zmieni kształtu i wielkości zęba. Nie zmieni również jego koloru. Do tego konieczne będą dodatkowe zabiegi uzupełniające, wykonane najczęściej po zdjęciu aparatu ortodontycznego, przeprowadzone przez Twojego lekarza, lub innego specjalistę, z którym Twój ortodonta współpracuje.
WYNIKI LECZENIA
Wyniki leczenia nie zawsze pokrywają sie z wyobrażeniem pacjenta (zobacz: oczekiwania pacjenta). Otrodoncja ma szereg ograniczeń technicznych (aparaty) i fizjologicznych (organizm pacjenta). Z tego powodu, oceniając wynik leczenia ortodontycznego, lepiej i praktyczniej jest go odnosić do stanu wyjściowego, niż do jakiegoś wyobrażonego ideału. Do oceny poprawy zgryzu pomocne będą gipsowe modele początkowe, które każdy ortodonta przechowuje w archiwum. Dopiero patrząc na te modele i stan końcowy pacjent jest w stanie obiektywnie ocenić wyniki leczenia. Zmiany w leczeniu ortodontycznym następują powoli i płynnie, nie są więc rejestrowane na bieżąco przez pacjenta. Analogicznie, nie zauważamy jak rosną nasze własne dzieci, choć widzimy je co dzień. Na końcu leczenia wielu pacjentów nie może w pierwszej chwili uwierzyć, że pokazane modele przedstawiają ich zęby sprzed na przykład dwóch lat. Jeśli wynik leczenia ortodontycznego Cię nie zadowala do końca, Twój ortodonta poradzi jakie zabiegi uzupełniające z zakresu stomatologii estetycznej można jeszcze wykonać, aby osiągnąć lepszy rezultat. Takie szczegóły można poprawiać jedynie wtedy, gdy leczenie prowadzone było we właściwy sposób. Jeśli leczenie przeprowadzone było niewłaściwie i wynik pacjenta nie zadowala, sytuacja staje się dla pacjenta bardzo przykra, gdyż dalsza poprawa zgryzu może być możliwa tylko po powtórnym przeprowadzeniu leczenia, przez bardziej kompetentnego lekarza. Niestety, czasami ponowne leczenie nie jest możliwe.
NIEBEZPIECZEŃSTWA I POWIKŁANIA
Jak każde działanie medyczne, również leczenie ortodontyczne nie jest całkowicie bezpieczne i niesie ze sobą w każdym (!) przypadku mniejsze lub większe niebezpieczeństwo powikłań. Praca z żywym organizmem nie jest stuprocentowo przewidywalna, stąd nawet specjaliści z największym doświadczeniem są niekiedy zaskoczeni przebiegiem leczenia. Brak doświadczenia i biegłości w posługiwaniu się technikami ortodontycznymi i właściwą diagnostyką, niebezpieczeństwa takie gwałtownie potęguje. Najpowszechniejsze niebezpieczeństwo to próchnica zębów po leczeniu aparatem stałym. Zawsze (!!!) zawiniona przez pacjenta, który nie zadbał odpowiednio o własną higienę. Następne powikłanie to nie wyleczenie wady zgryzu lub pojawienie się innej wady na skutek nieprawidłowo prowadzonego leczenia. Z tą sytuacją można spotkać się wtedy, gdy leczenie prowadzi osoba nie mająca właściwego przygotowania. Innym powikłaniem nie zawinionym przez pacjenta i nie zawinionym zwykle przez lekarza jest częściowy lub całkowity zanik korzenia lub korzeni zębów, po lub w trakcie leczenia. Praktycznie każdej terapii ortodontycznej towarzyszy minimalne skrócenie długości korzenia, zwykle uwidaczniające się jako nieznaczne zaokrąglenie jego wierzchołka. To sytuacja bez jakiegokolwiek znaczenia dla kondycji zębów. Niewielki zanik w obrębie korzenia zęba stałego nie ma negatywnych następstw, a siła z jaką korzeń tkwi w kości nie zmniejsza się, więc pacjent nie jest narażony na przedwczesną utratę zęba lub zębów z tego powodu. Są jednak pacjenci którzy mają osobniczą skłonność do takich zmian i u nich zanik korzenia może przybrać niebezpieczną formę, prowadzącą nawet do utraty zęba lub kilku zębów. Niestety nie ma skutecznej metody na rozpoznanie tych pacjentów przed leczeniem. Pewną pomocą może być wykonanie zdjęcia rentgenowskiego zębów w czasie noszenia aparatu. Na całe szczęście są to przypadki niezwykle rzadkie i większość ortodontów nie spotyka się z nimi w czasie swojej kariery zawodowej. Problem więc istnieje, ale właściwie nie stanowi realnego zagrożenia dla przeciętnego pacjenta.
WYBÓR ORTODONTY
W jaki sposób znaleźć odpowiedniego specjalistę? W gąszczu anonsów prasowych dokonanie wyboru właściwego lekarza może być trudne, zważywszy że prawie każdy większy gabinet stomatologiczny zatrudnia kogoś, kto prowadzi leczenie ortodontyczne, zazwyczaj w ograniczonym wymiarze godzin. Dyplom lekarza stomatologa uprawnia do prowadzenia leczenia ortodontycznego, jednakowoż nie każdy stomatolog ma właściwe kwalifikacje, szczególnie do leczenia aparatami stałymi. Najlepszej rekomendacji udzielą jednak znajomi lub członkowie rodziny, którzy przeszli terapię ortodontyczną i są zadowoleni z wyniku leczenia i z opieki, jaką obdarzył ich prowadzący leczenie specjalista. Właściwego wyboru pomoże dokonać stomatolog, z którego usług korzystasz. Prawdopodobnie poleci godnego zaufania specjalistę, z którym zazwyczaj współpracuje i pośrednio ręczy za końcowy wynik leczenia. Nigdy nie wybieraj ortodonty z ogłoszenia!!! To nie strzyżenie włosów, które odrosną! Upewnij się komu powierzasz zdrowie własne lub Twojego dziecka.
HIGIENA W LECZENIU
1.Higiena uzębienia: – w trakcie leczenia aparatami zdejmowanymi utrzymanie higieny jamy ustnej nie różni się w żaden sposób od codziennych zabiegów higienicznych. Znaczy to, że obowiązkowe jest dokładne szczotkowanie zębów po każdym posiłku, przez około 3 minuty, uzupełniane zabiegami nitkowania zębów i przestrzeni międzyzębowych. Absolutne minimum stanowi trzyminutowe szczotkowanie zębów po śniadaniu i po kolacji. Unikać należy słodyczy, wysokosłodzonych napojów oraz podjadania pomiędzy posiłkami.
2.Higiena aparatu zdejmowanego: – każdego dnia rano i wieczorem należy wyczyścić aparat, stosując do tego normalną szczoteczkę do zębów oraz pastę do zębów. Po czyszczeniu należy opłukać aparat wodą. Od czasu do czasu można zastosować chemiczne oczyszczenie aparatu, przy użyciu środków do czyszczenia protez zębowych. Jeśli aparat nie będzie zakładany, powinien być po umyciu włożony do specjalnego pudełeczka względnie do mydelniczki, gdzie przechowywany jest w stanie suchym, nie zawinięty w folię, tkaninę ani papier. Należy pamiętać, by w mydelniczce zostały zrobione otwory, aby aparat nie był zamknięty w sposób hermetyczny. LECZENIE APARATAMI STAŁYMI Higiena uzębienia i higiena aparatu: – w trakcie leczenia aparatami stałymi, higiena uzębienia i higiena aparatu stanowi jedno. Bezwzględnie konieczne jest dokładne szczotkowanie zębów i elementów aparatu po każdym (!!!) posiłku, przez około 5 minut. W zasadzie rodzaj szczoteczki nie ma decydującego znaczenia, ale polecane są specjalnie przygotowane szczoteczki ortodontyczne, zarówno zwykłe, jak i elektryczne. Skuteczność szczotkowania jest wzmacniana dodatkowo przez stosowanie tak zwanych szczoteczek pęczkowych, bardzo wąskich, przypominajacych małe pędzelki, którymi łatwo jest dotrzeć do wszelkich „zakamarków” aparatu. Obok szczoteczek pęczkowych polecane są specjalne nici do czyszczenia aparatu oraz irygatory. Są to urządzenia, z których wypływająca pod ciśnieniem wąska stróżka wody wypłukuje drobne resztki pokarmowe spod elementów aparatu, gdzie szczoteczka często nie dosięga. Wypływająca z irygatora woda dodatkowo masuje dziąsła. Krytyczny obszar do czyszczenia to przestrzeń pomiędzy dziąsłami a drutem aparatu. Należy zwrócić uwagę na te właśnie miejsca i w żadnym wypadku nie unikać delikatnego szczotkowania dziąseł. Jeśli aparat stały ma elementy umieszczone na podniebieniu, nie należy zapominać o ich systematycznym czyszczeniu.
AWARIA APARATU
W razie jakiejkolwiek awarii aparatu skontaktuj się jak najszybciej ze swoim ortodontą. Jeśli awaria dotyczy aparatu zdejmowanego należy schować go do pudełeczka, w którym przechowywany jest aparat i zglosić się do lekarza prowadzącego. Należy zabrać odłamane elementy aparatu (jeśli takie są), gdyż wielokrotnie udaje się naprawić aparat i przywrócić jego działanie. Idąc na wizytę nie należy być świeżo po posiłku, ponieważ do naprawy aparatu zazwyczaj konieczne jest pobranie wycisku, co nie dla każdego pacjenta jest przyjemne, zwłaszcza po jedzeniu. Gdy awaria dotyczy aparatu stałego, sprawa może być dla pacjenta bardzo nieprzyjemna, gdyż uszkodzone elmenty aparatu często ranią delikatne tkanki policzków lub warg. Najczęściej dochodzi do dwóch „wypadków”. Pierwszy z nich stanowi odklejenie się zamka. Nie jest to wielka awaria i zwykle nie wymaga pilnego pojawienia się w gabinecie, szczególnie jeśli pacjent dojeżdza z daleka, ale zawsze należy telefonicznie skontaktować się z gabinetem, aby otrzymać odpowiednie instrukcje. Na wizycie lekarz usunie odklejony zamek i w to miejsce przyklei nowy. Drugą częstą awarią jest drażniąca końcówka któregoś z drutów. To przykre powikłanie, któremu towarzyszy powstanie bolesnej rany. W każdym przypadku warto spróbować odciąć taką końcówkę, na przykład za pomocą cążków do paznokci, albo zagiąć drucik w kierunku zęba za pomocą gumki znajdującej się na końcu ołówka lub trzonka szczoteczki do zębów. Jeśli zabiegi takie się nie powiodą, trzeba wytrzymać do wizyty, a drażniącą końcówkę drutu oblepić woskiem ochronnym lub gumą do żucia.
DOLEGLIWOŚCI
Leczeniu ortodontycznemu towarzyszy kilka charakterystycznych dolegliwości, które mają różne nasilenie u różnych pacjentów. Dobra opieka doświadczonego ortodonty pozwala zminimalizować, a często wykluczyć nieprzyjemne odczucia związane z leczeniem.
Ból Bezpośrednio po założeniu aparatu stałego umieszczone na zębach zamki drażnią wargi i policzki, które nie są przyzwyczajone do obecności twardych i kanciastych struktur na zębach. Pojawiają się małe, niekiedy bolesne ranki i wyglądają nieprzyjemnie. Jednakże po kilku dniach śluzówka wraca do normalnego wyglądu, a dolegliwości ustępują. Również po założeniu aparatu i po niektórych wizytach kontrolnych pojawić się może ból zębów, które pod wpływem aparatu się przemieszczają. Takie odczucia towarzyszą również pacjentom stosującym aparaty zdejmowane.
Ruchomość zębów Zęby pod wpływem sił ortodontycznch zmieniają swoje położenie. Jest to skomplikowany mechanizm zmian w strukturze kości, otaczającej korzeń zęba, któremu towarzyszyć może mniej lub bardziej odczuwalne rozchwianie zębów. Mimo tego, że zauważalna ruchomość niektórych zębów może czasami przestraszyć pacjenta, jest to stan przejściowy, a na końcu leczenia wszystkie zęby znów są mocno osadzone w kość.
JAK STOSOWAĆ WYCIĄGI GUMOWE?
Same druty i wizyty w gabinecie zwykle nie wystarczą do uzyskania perfekcyjnego wyniku leczenia. Ortodonci wielokrotnie wręczają swoim pacjentom małe gumeczki, które należy rozpinać pomiędzy wskazanymi przez lekarza elementami aparatu. Pacjent robi to samodzielnie i musi odpowiedzialnie podejść do tej części leczenia, której nie jest w stanie wykonać żaden ortodonta bez pomocy pacjenta. Stosuj wyciągi gumowe zgodnie z zaleceniami ortodonty. Skuteczność wyciągów jest największa, jeśli stosowane są przez całą dobę, nawet w czasie posiłków, a zdejmowane powinny być wylącznie do mycia zębów. Po oczyszczeniu zębów i aparatu zakładamy świeże gumki. Jeśli nie pamiętasz jakie były zalecenia i sposób zakładania gumek, skontaktuj się ze swoim ortodontą, ponieważ niewłaściwe stosowanie wyciągów gumowych może mieć negatywne skutki dla leczenia.
JAK STOSOWAĆ WYCIĄGI ZEWNĘTRZNE?
Ściśle według zaleceń. Wyciągi zewnętrzne zwykle nie są stosowane przez cały czas leczenia, ale okresowo. Lepiej przykładać się do ich noszenia, ponieważ ich intensywne stosowanie pozwoli skrócić do minimum czas konieczny na stosowanie tych „miłych dodatków”. Warto wiedzieć, że wyciągi zewnętrzne nie są ulubionym narzędziem większości ortodontów i ich włączenie do terapii jest koniecznością a nie kaprysem lekarza. Istnieją wady zgryzu, krórych nie da się wyleczyć z dobrym skutkiem, bez użycia wyciągów zewnętrznych.
POWIKŁANIA PO LECZENIU
Niekiedy pacjent, który przeszedł leczenie ortodontyczne może zauważyć, że w jego zgryzie następują zmiany naruszające estetykę uzębienia. Przyczyn tego stanu jest kilka i warto się z nimi zapoznać. Najczęstszy powód, to nawrót wady wyjściowej, z powodu której pacjent poddał się leczeniu. Są dwie przyczyny takiego nawrotu. Pierwsza z nich to niewystarczająca retencja (co to jest retencja przeczytasz w okienku Aparaty retencyjne). Powodem niewystarczającej retencji może być lekkomyślność młodego adepta ortodoncji, który nie doświadczył jeszcze nawrotów wad i zlekceważył tą część opieki nad swiom pacjentem, nie wydając mu odpowiednio restrykcyjnych zaleceń, co do stosowania aparatów retencyjnych, względnie takich aparatów nie wykonał. To jednak nieczęsty scenariusz. Częściej winę ponosi pacjent, który nie stosuje się wystarczająco do zaleceń ortodonty i zmniejsza częstotliwość stosowania aparatów retencyjnych, względnie ich nie używa w ogóle. Różne wady ortodontyczne mają różną skłonność do nawrotu. Po leczeniu niektórych retencja nie jest wymagana, inne wymagają retencji przez całe życie!!! Warto dokładnie porozmawiać ze swoim ortodontą o retencji jeszcze przed rozpoczęciem leczenia. Mały nawrót jest przez pacjentów zwykle akceptowany, ponieważ zgryz jest i tak lepszy niż przed leczeniem, ale jeśli pacjent nie akceptuje takiego stanu lub nawrót jest większy, koniecznie bywa ponowne leczenie korygujące. Druga przyczyna to źle zaplanowane leczenie, względnie stosowanie niewłaściwych technik lub aparatów. W takich przypadkach wynik leczenia z góry skazany jest na niepowodzenie i starania pacjenta nic tu nie pomogą. Jedyną metodą zabezpieczenia sie przed taką ewentualnością jest staranny wybór lekarza, najlepiej poprzedzony zebraniem wielu opinii. Trzecia z częstych przyczyn powikłań po leczeniu jest fizjologiczna i niezależna od woli pacjenta i kwalifikacji lekarza. Chodzi o pojawienie się nowej nieprawidłowości, która narusza estetykę zgryzu, ale nie ma nic wspólnego z wadą, która u danego pacjenta była leczona. Może być to objaw „starzenia się zgryzu” manifestujący się krzywieniem przednich zębów, zwłaszcza dolnych, co wielokrotnie wiąże sie z wyrzynaniem zębów mądrości, czyli ósemek. Powikłaniem po leczeniu mogą być też przebarwienia zębów, lub ubytki próchnicowe, które są zawsze (!!!) spowodowane niewystarczającą dbałością o higienę i niewłaściwym czyszczeniem zębów przez pacjenta w trakcie leczenia. Powikłanie polegające na pojawieniu się dolegliwości bólowych w okolicach skroni, z powodu uszkodzenia stawów skroniowo żuchwowych aparatem ortodontycznym, można dzisiaj włożyć pomiędzy bajki, choć takie opowieści krążyły jeszcze kilkanaście lat temu pomiędzy stomatologami, szczęśliwie nie uprawiającymi ortodoncji.
ZNÓW KRZYWE ZĘBY?
Tak! Taki scenariusz jest możliwy. Jeśli aparaty retencyjne nie będą stosowane odpowiednio często (z winy lekarza, który nie docenia ich roli lub z winy pacjenta, który lekceważy ten etap leczenia) może dojść do pogorszenia zgryzu, co w nasilonych przypadkach może wymagać ponownego leczenia. Są to jednak sytuacje wyjątkowe. Na szczęście. Zęby mogą się skrzywić z powodów niezależnych od wcześniej prowadzonego leczenia. Po zauważeniu takich nieprawidłowości najlepiej skontaktować się z lekarzem ortodontą, pod którego opieką się znajdowaliśmy, ponieważ on zna najlepiej historię naszego zgryzu.
APARATY RETENCYJNE I ICH UŻYTKOWANIE
Aparaty retencyjne (retainery), to aparaty pozwalające utrzymać osiągnięty wynik, poprzez niedopuszczenie do przemieszczenia się wyprostowanych już zębów w kierunku wyjściowej wady. Stanowią część leczenia i nie istnieje bez nich nowoczesna ortodoncja. Mogą to być zdejmowane aparaty, podobne do tych , jakie noszą młodsze dzieci, przezroczyste szyny zakładane na zęby lub specjalne włókna lub taśmy przyklejane do zębów, od strony języka, tak aby były niewidoczne i aby utrzymywały zęby w pożądanym ustawieniu. Aparaty retencyjne stosujemy ściśle według zaleceń lekarza. Wszelkie aparaty typu zdejmowanego stosowane są zwykle na noc, najpierw co noc, później z przerwami, aż do całkowitego zaprzestania noszenia. Retainery przyklejane są mniej uciążliwe w stosowaniu, ponieważ na stałe są połączone z zębami i nie trzeba pamiętać o ich zakładaniu, jedynie pieczołowicie je czyścić. Zdejmowane aparaty retencyjne pacjent stosuje zazwyczaj nie krócej niż trwało leczenie, natomiast przyklejane retainery co najmniej tak samo długo, lecz niekiedy są wskazania do znacznie dłuższego ich noszenia. Niekiedy wieloletniego. O tym jak długo powinno się nosić aparaty retencyjne, doświadczony ortodonta poinformuje jeszcze przed rozpoczęciem leczenia. W przypadku jakiejkolwiek awarii aparatu retencyjnego (zdejmowanego lub klejonego) pacjent ma obowiązek natychmiastowego zgłoszenia się do ortodonty!!! Jest to bardzo ważne, ponieważ zaniedbanie tego obowiązku może popsuć wynik, nad którym pacjent wraz z lekarzem pracowali niejednokrotnie przez kilka lat.